شناخت انواع پارچه

الیاف ، ماده اولیه صنعت نساجی است. امروزه شناسایی الیاف اهمیت زیادی پیدا کرده است؛ به خصوص برای آن دسته از افرادی که حرفه آنان تولید پوشاک (طراحی انواع پارچه ، طراحی لباس و دوزنده) است. هنگام شست و شو لکه گیری پارچه باید با خواص الیافی که در پارچه به کار رفته است آشنایی داشته باشیم تا مواد شیمیایی به کار برده شده به پارچه صدمه نزند.

الیافی که در صنایع نساجی و تولید انواع پارچه مورد استفاده قرار می‌گیرد به دو طبقه اصلی ف الیاف طبیعی ( که بشر در ساخت آن دخالت نداشته) و الیاف مصنوعی ( که بشر در ساخت و شکل‌گیری آن دخالت داشته) تقسیم بندی می‌گردد. الیاف طبیعی مانند پنبه، پشم، ابریشم و الیاف مصنوعی مانند نایلون، پلی استر و ریون. در ادامه با آموزشگاه خیاطی هنرمادر همراه باشید تا در مورد انواع مختلف پارچه اطلاعات مفیدی کسب کنید.

الیاف طبیعی

پنبه(Cotton)

پنبه یکی از مهم‌ترین و پر مصرف‌ترین انواع پارچه است که همواره در خدمت صنعت نساجی بوده و هست .

موارد استعمال پارچه‌های پنبه‌ای

چون الیاف پنبه هادی حرارت هستند، حرارت بدن را به بیرون منتقل می‌کنند؛ از این رو، البسه تابستانی را از انواع پارچه‌های پنبه‌ای انتخاب می‌کنند . این نوع پارچه به راحتی لکه‌گیری و شسته می‌شود؛ به همین دلیل برای لباس‌های مراکز بهداشتی، بیمارستان‌ها و آزمایشگاه‌ها به کار می‌رود. چون پارچه‌های پنبه‌ای در برابر ساییدگی از خود مقاومت نشان می‌دهند، از این رو ، لباس‌های سربازی را از آن تهیه می کنند.

مراقبت و نگهداری انواع پارچه‌های پنبه‌ای

پس از بیرون آوردن لباس از تن، آنها را به چوب رختی آویزان  کنید و تا وقتی که رطوبت دارند در کمد لباس‌ها نگذارید؛ زیرا، بوی بد شخص در پارچه باقی خواهد ماند. لباس را در صورت امکان دو روز متوالی نپوشید و آن را در جای خشک نگهداری کنید. عرق بدن باعث آسیب به پارچه می‌شود.

روش شستن پارچه های پنبه ای

لباس های پنبه ای را قبلا در آب گرم و صابون خیس کنید، بعد از 20 تا 30 دقیقه که در آب ماند آنها را خوب چنگ بزنید . لباس ها را در سایه خشک کنید؛ زیرا آفتاب رنگ آنها را خراب میکند.

کتان (Leinen )

کتان گیاهی است از خانواده لیناسه و از نظر خصوصیات کلی شبیه به پنبه است.( کتان در ایران کشت نمی شود)

موارد استعمال انواع پارچه های کتانی

انواع پارچه های کتانی چون دارای سطح صاف و درخشنده ای هستند چرک و کثافات به آسانی از روی آن بر طرف می‌شود؛ از این رو، شست وشوی پارچه های کتانی آسانتر از پارچه های پنبه است. پارچه های کتانی برای  کسانی که به لباس های بادوام و لطیف تابستانی علاقمندند، بسیار مناسب هستند. الیاف کتانی مانند الیاف پنبه ، آب را به خوبی جذب می کنند؛ ولی الیاف کتان پس از جذب آب زودتر از الیاف پنبه خشک می شود، به همین جهت، حوله‌های تهیه شده از الیاف کتان مناسب تر از پنبه است.

روش شستن پارچه های کتانی:

هنگام شست وشو، لکه های باقیمانده روی انواع پارچه های کتانی آسان تر از پارچه های پنبه ای برطرف می شود. خاصیت آب رفتگی کتان مانند پنبه نیست.

در کشورهای اروپایی و امریکایی برای اطلاع مصرف کنندگان ، روی لباس های دوخته شده علامت تمام کتان ( Leinen-Rein ) و علامت نصف کتان ( Leinen-Halb ) وصل می کنند، علامت «L» نشان دهنده کتان است.

پشم ( Wool )

این دسته از الیاف از پوشش حیوانات مختلف بدست می آیند و بر اساس خصوصیات و مشخصات مختلف، تحت نام های منشعب شده از حیوان دسته بندی می شود. ( نظیر گوسفند مرینوس، پشم لاما و موی بز)

موارد استعمال انواع پارچه های پشمی

پوسته خارجی الیاف پشم از پولک ها یا فلس های ریز تشکیل شده است که بر اثر فشار، حرارت یا رطوبت ، این اجزا در هم گره خورده و گونه ای  نمدگونه پیدا می‌کنند. هوای ذخیره شده در بین الیاف ، به پشم خاصیت عایق بودن می دهد. به علت خاصیت رطوبت پذیری و داشتن خلل و فرج، عرق بدن را جذب و آن را به آرامی تبخیر می‌کند و به همین دلیل شخص در زمستان کمتر احساس سرما می کند .

روش شستن انواع پارچه های پشمی

آب گرم و صابون ، مواد قلیایی قوی و چنگ زدن به پشم آسیب می رساند و باعث نمدی شدن و کوتاه گشتن عمر منسوجات و انواع پارچه پشمی می گردد. برای این کار، از صابون های خنثی و کمی اسیدی استفاده کنید. معمولا صابون یا پودر لباسشویی در پارچه‌های پشمی متراکم می گردد و بعد از خشک شدن ذرات سفیدک بسیار ریزی (اصطلاحا صابونزدگی) در سطوح آن دیده می شود. برای رفع صابونزدگی دو قاشق چای خوری سرکه در هر لیتر آب بریزید و لباس را به مدت 10 دقیقه در آن قرار دهید. سپس با آبی که چند قطره آمونیاک به آن افزوده شده، شست و شو دهید و با آب خالص آبکشی کنید.  از قرار دادن لباس های پشمی در مقابل نور شدید خورشید جهت خشک کردن پارچه خوداری کنید . طریقه خشک کردن پارچه های پشمی بدین صورت است که آنها را بر روی پارچه ای نخی پهن می کنند ( به علت تغییر شکل ، از آویزان کردن آنها خوداردی کنید) یا آن را داخل یک توری می گذارند و توری را به بند لباس آویزان می نمایند.بهتر است برای این کار ، یک جوراب نایلون زنانه را به داخل یکی از آستین های لباس پشمی فرو ببرید و سر دیگرش را از آستین دیگر بیرون بکشید و سپس گیره های لباس را به سر جوراب وصل نمایید. در این صورت، لباس به اصطلاح از ریخت نمی افتد.

ابریشم ( Silk )

موارد استعمال انواع پارچه های ابریشمی

نخ های ابریشمی خیلی سبک و براق هستند و کشش آنها زیاد بوده و مقاومت آنها در برابر پارگی و چروک پذیری بالاست.

الیاف ابریشم به علت وجود پروتئین در ساختار آن ، هادی حرارت نیست و حرارت را در خود نگهداری می کند؛ از این رو، برای پوشش زمستانی مناسب هستند. از طرفی این نوع پارچه ها به  دلیل لطافت و نازکی در فصول دیگر سال از جمله تابستان به خوبی استفاده می شوند.

روش شستن پارچه های ابریشمی

باید با آب ملایم و صابون یا پودرهای قلیایی ضعیف و آبکشی مکرر شست وشو شود. اگر پارچه ابریشمی سفید بعد از چند بار شست و شوی غلیظ ، زرد رنگ شد و جلای سابق خود را از دست داد، باید مدتی آن را در محلول آب و شیر خوراکی خیس کنید و سپس نسبت به شست وشوی ان اقدام کنید . پس از آبکشی ، آن را در حوله ای می پیچند تا کمی خشک گردد.نور شدید خورشید به الیاف ابریشم صدمه می زند . به خصوص،  رنگ آن را از بین می برد.

الیاف نیمه مصنوعی و مصنوعی

ویسکوز (Viscose  )

ویسکوز جزء الیاف بازیافته (رژنره) بوده و ماده تشکیل دهنده آن لیف طبیعی است که الیاف نیمه مصنوعی نیز نامیده می شود.

موارد استعمال پارچه های ویسکوزی

پارچه های ویسکوزی گرما را هدایت می کنند لذا پوست بدن در مقابل حرارت ، احساس خنکی می کند؛ به عبارت دیگر لباس‌های ویسکوزی خنک تر از ابریشم طبیعی است. می توان با به کار بردن الیاف ظریف تر ویسکوز، منسوجات بسیار لطیف با زیر دست نرم تهیه کرد. الیاف ویسکوز برای تهیه البسه مردانه ، زنانه ، بچه گانه ، لباس های زیر و رو مورد استفاده قرار می گیرد.

روش شستن پارچه های ویسکوزی

ویسکوز در اثر رطوبت استحکام خود را به طور قابل ملاحظه ای از دست می دهد و پس از خشک شدن ، استحکام اولیه  خود را دوباره  به دست می آورد. از این رو، هنگام شست  و شو لازم است به  این موضوع توجه کنیدکه  اگر پارچه های ضخیم را پس از شست و شو آویزان نمایید کش می‌آید، شل می ش.د و باعث تغییر شکل آن می شود.

انواع پارچه نایلون ( Nylon )

نایلون جزء الیاف کاملا مصنوعی است.

موارد استعمال پارچه های نایلونی

پارچه های نایلونی استحکام خوبی در برابر سایش و کشش دارند. این الیاف موارد استعمال زیادی دارند؛ از جمله ، این الیاف در جوراب های نایلونی به علت قابلیت الاستیک زیاد، در قسمت زانو و مفاصل کیسه ای نمی شود و به حالت اول خود بر می گردد. منسوجات نایلونی پس از شست وشو فورا خشک می شوند، زیرا رطوبت کمی به خود جذب می کنند. از نخ فیلامنت برای تهیه جوراب ساق بلند ، آستری ، مایوی شنا ، لباس ورزشی ، پارچه های کشباف استفاده می شود.

روش شستن انواع پارچه های نایلونی

شست و شوی انواع پارچه های نایلونی بسیار ساده است؛ چون  دارای سطح صافی هستند. از این رو چرک و کثافات به آسانی به آسیانی از روی آنها پاک می شود. نایلون در برابر مواد شیمیایی بسیار مقاوم است . می توان  برای شست و شوی آنها از
آب ملایم ، صابون یا پودر های لباس شویی استفاده کرد. بهتر است پارچه های نایلونی را جداگانه شست؛ زیرا رنگ لباس های دیگر را به خود جذب می کند. برای خشک کردن ، هرگز آنها را در برابر بخاری خشک نکیند ؛ چون امکان جمع شدن الیاف وجود دارد. قبل از آن که کاملا خشک شود، آن را با دست صاف کنید تا به اتو احتیاجی نداشته باشد.

پلی استر ( Polyeters )

 پلی استر جزء الیاف مصنوعی است.

موارد استعمال پارچه های پلی استریک

انواع پارچه های پلی استر مقاومت فوق العاده ای در برابر چروک شدن دارند. کت و شلوارهای بافته شده از الیاف پلی استر ف شکل خود را در هوای مرطوب حتی در موقع خیس شدن به خوبی حفظ می کنند.این الیاف در مخلوط با الیاف طبیعی، در تهیه پارچه های پرده ای ، ساتن، پیراهن و بلوز مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین به علت خاصیت اتو پذیری زیاد آنها ، در تهیه پارچه های پلیسه زنانه مصرف می شود. این الیاف برای تهیه البسه و پارچه های بشور و بپوش بسیار مورد استفاده قرار می گیرند.

روش شست وشوی پارچه های پلی استر

پلی استر به علت جذب کم رطوبت و جمع شدن الکتریسیته ساکن تمایل زیادی به گرد و خاک دارد. این عیب را می توان با استفاده از مواد ضد الکتریسیته ساکن ( مواد نرم کننده لباس در ایران ) رفع کرد؛ چون این الیاف آب جذب نمی کنند و در آب متورم نمی شوند؛ لذا، موارد منسوجات به راحتی شسته می شوند و فورا خشک می گردند.

امید است این مقاله از مجموعه آموزش خیاطی هنرمادر مورد توجه شما قرار گرفته باشد.